حسابداری دولتی چیست؟

در دنیای امروز حسابداری نقش عمده ای در اداره امور دولتی ایفا می کند. در طول سی سال گذشته، حسابداری دولتی دستخوش تغییرات قابل توجهی شده است که رویکرد سنتی به حسابداری را تغییر داده است.
این تغییر به این معنی است که ثبت، طبقه‌بندی و گزارش منابع و مخارج دولت بخش محدودی از عملکرد حسابداری بخش عمومی (دولتی) است.

حسابداری دولتی چیست؟

سیستم اطلاعاتی که اطلاعات مالی دولت را از تمامی فعالیت های آن شناسایی، جمع آوری، ثبت، طبقه بندی و ارزیابی می کند، گزارشگری مالی یا حسابداری دولتی نامیده می شود.

در واقع هدف اصلی حسابداری دولتی کمک به تصمیم گیری و برنامه ریزی برای بودجه دولت و اجرای برنامه های پیش بینی شده است. لذا بر اساس اطلاعات مالی جمع آوری، طبقه بندی و تحلیل شده تحت عنوان حسابداری دولتی از کلیه دستگاه ها و وزارتخانه های دولتی، بودجه سالانه اجرای برنامه های دستگاه های دولت تعیین می شود. علاوه بر این، حسابداری دولتی به مردم کمک می کند تا درباره عملکرد دولت و توانایی آن در انجام مسئولیت هایش قضاوت آگاهانه داشته باشند.

اصطلاحات پرکاربرد حسابداری دولتی

بودجه: برنامه مالی دولت برای سال مالی تهیه می شود و شامل پیش بینی درآمدها و برآورد هزینه های دولت برای سال می باشد و منبع اصلی سوابق حسابداری دولت محسوب می شود.

اعتبار: این مبلغی است که توسط دولت برای یک هدف خاص برای دستیابی به اهداف و اجرای برنامه ها تصویب شده است.

تخصیص اعتبار: مجوز استفاده از مبلغ معینی از وام مصوب برای اجرای برنامه های دوات از محل تخصیص وام می باشد.

خزانه داری: صندوق‌های مخارج دولتی خزانه سازمان‌ها یا مؤسساتی هستند که دولت از آنها پول دریافت می‌کند.

درآمد عمومی: درآمدهای وزارت کشور، مؤسسات دولتی و مالیات و غیره.

درآمد اختصاصی: طبق قانون، درآمدها برای مصارف خاص در بودجه است و دولت موظف است حداکثر تا 3 سال پس از تصویب این قانون، بودجه اختصاصی را لغو کند.

هزینه جاری: که به آن اضافه برداشت نیز می گویند، اعتبار مورد انتظار برای بدهی جاری دولت و سطح فعالیت اقتصادی آن است.

هزینه های عمرانی: تأییدیه ها بر اساس برآوردها و تحلیل های فنی به عملیات و خدمات خاص اختصاص می یابد.

اصول حسابداری دولتی

رعایت گزارش بودجه و دولت
استفاده از حساب های مستقل
رعایت قوانین و مقررات مالی هر کشور با اولویت نسبت به اصول پذیرفته شده حسابداری
اعتبار دادن در ایجاد و تعهد
هر دو مبنای نیمه انباشته و تعهدی تعدیل شده استفاده می شود

ویژگی های یک سازمان دولتی

تشکیلات خاصی داشته باشید.
بر اساس قوانین شکل گرفته است.
تحت نظر یکی از قوا باشد.
نامی از وزارت خانه وجود ندارد.

نهاد دولتی: گفته می شود که یک واحد شرکتی خاص با اخذ مجوز قانونی تأسیس می شود و بیش از پنجاه درصد سرمایه آن در اختیار دولت است.

کاربران حساب های دولتی

کاربران حسابداری دولتی به دو نوع داخلی و خارجی تقسیم می شوند که در زیر توضیح داده شده است:

کارکنان سازمانی

تیم برنامه ریزی: دریافت درست بودجه سالانه.
وزیر یا رئیس مؤسسه: با اطلاعات مالی وزارتخانه یا مؤسسه ذیربط بر عملکرد رئیس نظارت می کند.
مدیران میانی: در صورت نیاز از اطلاعات حسابداری و مالی استفاده کنید.
بازرسان و حسابرسان داخلی: ارزیابی اثربخشی کنترل های مالی و ارسال گزارش به مقامات مربوطه.

کاربران خارج از نهادها یا وزارتخانه ها

هیئت مدیره: نظارت و مدیریت اطلاعات مالی مؤسسات دولتی.
مجلس نمایندگان: نظارت پارلمانی بر بودجه محاسبه شده توسط اتاق محاسبات.
حسابرسان مستقل: بر اساس اصل 55 قانون اساسی، دیوان محاسبات کشور وظیفه اداره حساب وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی را بر عهده دارد.
مردم: اطلاعات مربوط به بودجه سالانه کشور و نحوه اجرای آن.